Sommige mensen hebben een vaste podcast voor bij het koken, anderen een favoriete afspeellijst. Ik heb sinds kort iets anders: Tantra-Martijn. Nou ja, niet letterlijk natuurlijk – hij staat niet in mijn keuken, maar zijn avonturen op tv zorgen ervoor dat ik net even wat langzamer mijn groenten snijd.
Voor wie hem niet kent: Martijn is deelnemer aan het programma “Onderweg naar liefde”, een soort “Boer zoekt vrouw” maar dan met singles in campers. In een column in NRC werd hij neergezet als ‘té Tantra’, en eerlijk gezegd wekte dat mijn nieuwsgierigheid. Hoe ‘té Tantra’ kan iemand eigenlijk zijn? Eén aflevering kijken, dacht ik. Gewoon even checken. Lees meer…
Eerlijk zijn zonder aanval
Martijn en zijn dates doen in het tv-programma oefeningen die in eerste instantie misschien een tikje zweverig aandoen: langzaam dichterbij komen tot je grens bereikt is, drie minuten je gevoelens delen zonder reactie van de ander, verlangens uitspreken op het randje van schaamte. Maar terwijl ik mijn pasta afgiet, besef ik: dit is eigenlijk waanzinnig leerzaam. Want wat gebeurt hier nou écht? Mensen leren hun emoties te uiten zonder zich te verstoppen achter grapjes of boosheid. Ze leren hun grenzen aan te geven zonder de ander aan te vallen. Ineens zag ik hoe familieopstellingen hier in de praktijk werden gebracht.
De omkering die je overal ziet
Systemisch gezien – oftewel: als je kijkt naar de onbewuste patronen in families en relaties – zag ik een fascinerend mechanisme aan het werk. Kijk maar naar de kandidaten die horen dat ze niet de ware zijn. In plaats van hun verdriet of afwijzing te laten zien, slaan ze vaak direct terug: “Nou, ik had jou eigenlijk ook al weggestuurd hoor.” Of ze worden boos: “Waarom zei je gisteren dan nog zulke lieve dingen tegen me?
Wat er gebeurt, is een klassieke omkering. Degene die afwijzing ervaart, schiet in een verdedigende rol en maakt de ander ineens verantwoordelijk voor zijn of haar gevoelens. De deelnemer die de ander naar huis stuurt, verandert in een kleine jongen die op z’n kop krijgt – precies zoals je dat in families soms ziet gebeuren wanneer een kind opgroeit met een ouder die eigenlijk emotioneel steun van het kind verwacht. Het gevolg? Niemand blijft in zijn of haar eigen rol staan.
Wat we van Martijn kunnen leren
Martijn doet iets wat veel van ons moeilijk vinden: hij blijft bij zijn gevoel zonder in een ouder-kind-dynamiek te schieten. Hij blijft man ten opzichte van een vrouw. En dat is precies wat een familieopstelling zichtbaar maakt: welke rol neem je onbewust aan in relaties? En waarom herhaal je dat steeds?
Dus ja, misschien is Tantra-Martijn ‘té Tantra’. Maar ik weet inmiddels dat zijn lessen verder gaan dan alleen een tv-programma. Ze raken aan iets diepers, iets wat we allemaal onbewust met ons meedragen. En dat maakt hem toch best een interessante keukencompagnon.